गुरुवर्य सप्तरंगी परिपाठ

🌸🌷🌸🌷🌸🌷🌸🌷

------------------------------------------ 

  🎄 *आजचा परिपाठ🎄

-----------------------------------------

         🔅 *पंचांग* 🔅

 तिथी - मार्गशीर्ष त्रयोदशी 

 पक्ष - कृष्ण  

 शके - १९४६

 नक्षत्र : अनुराधा

 सूर्योदय - ७ वा.०६ मि.

 सूर्यास्त - ६ वा.०४ मि.

 दिनांक - २८ /१२/२०२४

 वार - शनिवार 

 महिना : डिसेंबर 

------------------------------------------

      🔅 *सुविचार* 🔅

ज्यानं स्वतःच मन जिंकल.त्याने जग जिंकल .

Who won his heart He conquered the world.

------------------------------------------

       🔅 दिनविशेष 🔅 

२८ डिसेंबर महत्वाच्या घटना :

 १८३६: स्पेनने मेक्सिको देशाच्या स्वातंत्र्याला मान्यता दिली. 

१८४६: आयोवा हे अमेरिकेचे २९ वे राज्य बनले. 

१८८५: भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेस राजकीय पक्ष स्थापन झाला.

 १९०८: मेसिना, सिसिली येथे भूकंप.

२८ डिसेंबर जन्मदिन : 

१८९९: मराठी पत्रकार आणि साहित्यिक त्र्यंबक माडखोलकर यांचा जन्म. 

१९०३: हंगेरीत जन्मलेला गणितज्ञ, भौतिकशास्त्रज्ञ, गणकशास्त्रज्ञ आणि अर्थशास्त्रज्ञ जॉन फोन न्यूमन यांचा जन्म.

१९११: चित्रपट निर्माते, दिग्दर्शक व पटकथा लेखक फणी मुजुमदार यांचा जन्म. 

१९२२: स्पायडर मॅनचा जनक स्टॅन ली यांचा जन्म.

१९२६: हुतात्मा शिरीषकुमार यांचा जन्म. 

१९३२ : प्रसिद्ध उद्योगपती रिलायन्स चे संस्थापक आणि चेअरमन धीरूभाई अंबानी यांचा जन्म. 

१९३७: टाटा समूहाचे प्रमुख रतन टाटा यांचा जन्म.

१९४०: भारताचे परराष्ट्रमंत्री ए. के. अँटनी यांचा जन्म.

१९४१: भारतीय-पाकिस्तानी क्रिकेटर आणि प्रशिक्षक इंतिखाब आलम यांचा जन्म.

२८ डिसेंबर निधन :

१६६३: इटालियन गणितज्ञ आणि भौतिकशास्त्रज्ञ फ्रेंन्सेस्को मारिया ग्रिमाल्डी यांचे निधन. 

१९३१: चित्रकार आबालाल रहमान यांचे निधन.

१९६७: अर्थशास्त्रज्ञ पुणे विद्यापीठाचे माजी कुलगुरू द. गो. कर्वे यांचे निधन.

१९७१: पंजाबी साहित्यिक नानकसिंग यांचे निधन.

१९७७ : हिंदी कवी सुमित्रानंदन पंत यांचे निधन. 

१९८१ : हिंदी चित्रपट अभिनेते डेविड अब्राहम चेऊलकर तथा डेविड यांचे कॅनडातील टोरांटो येथे निधन झाले.

२०००: प्रसिद्ध तत्वचिंतक, विचारवंत, विश्वकोश मंडळाचे माजी अध्यक्ष मेघश्याम पुंडलिक तथा मे. पुं. रेगे यांचे निधन.

२०००: ध्रुपदगायक उस्ताद नसीर अमीनुद्दीन डागर यांचे निधन. 

२००३ : कृष्णाजी सुंदरराव तथा कुशाभाऊ ठाकरे यांचे निधन.

-----------------------------------------

       🔅 *बातम्या* 🔅 

महाराष्ट्राला पाऊस झोडपणार, राज्यावर तिहेरी संकट, आयएमडीकडून धोक्याचा इशारा

तळीरामांना मोठा धक्का; आता थर्टीफस्टला मिळणार फक्त ४ पॅक एवढीच दारू, नव्या गाईडलाईन्स जारी

आमचं सरकार आलं तर आम्ही लाडक्या बहिणींच्या बँक खात्यात दर महिन्याला २१०० रुपये जमा करू अशी घोषणा महायुतीच्या नेत्यांकडून विधानसभा निवडणुकीपूर्वी करण्यात आली होती, त्यामुळे आता लाडक्या बहिणींना २१०० रुपये कोणत्या महिन्यापासून मिळणार याकडे सर्वांचं लक्ष लागलं आहे.

बीडच्या घटनेनंतर मनसे नेते प्रकाश महाजन अस्वस्थ, स्वत:कडे असलेली परवानाधारक बंदुक सरकारकडे जमा करण्याचा घेतला मोठा निर्णय

विनोद कांबळीची प्रकृती अजूनही अस्थिर, मदतीशिवाय चालने अवघड, व्हिडिओ पाहून चाहते चिंतेत

उल्हासनगरचं शासकीय रुग्णालय ३ तासांपासून अंधारात, ऑपरेशन्स रखडले

“प्राजक्ताताई माळीही परळीत येतात…”, परळी पॅटर्नचा उल्लेख करत सुरेश धस यांची धनंजय मुंडेंवर टीका

------------------------------------------

  🎄 **व्यक्तीविशेष* 🎄🔅गजानन माडखोलकर 

 गजानन त्र्यंबक माडखोलकर यांचा जन्म २८ डिसेंबर १८९९ रोजी मुंबईत झाला. ते विख्यात मराठी पत्रकार, कादंबरीकार आणि समीक्षक. जन्म व शिक्षण मुंबईत. गणित विषयात गती नसल्यामुळे मॅट्रिकच्या परीक्षेत उत्तीर्ण होऊ शकले नाहीत तथापि संस्कृत, मराठी आणि इंग्रजी साहित्याचा त्यांचा व्यासंग मोठा होता. साहित्यसम्राट न. चिं. केळकरांचे लेखनिक, भारतसेवक समाजातील एक कर्मचारी, पुण्याच्या दैनिक ज्ञानप्रकाशाचे विभागसंपादक, नागपूरच्या दैनिक महाराष्ट्राचे साहाय्यक संपादक अशा विविध नोकऱ्या केल्यानंतर नागपूरच्या नरकेसरी स्मारक मंडळाने काढलेल्या तरुण भारत ह्या दैनिकाचे प्रमुख संपादक म्हणून १९४४ ते १९६७ पर्यंत उत्तम प्रकारे काम केल्यावर ते निवृत्त झाले. एक पत्रकार ह्या नात्याने त्यांनी तात्कालिक महत्त्वाच्या अनेक विषयांवर लेखन केले. प्रखर राष्ट्रवादी वृत्ती, वाङ्‌मयगुणांनी युक्त अशी प्रसन्न भाषाशैली आणि तर्कशुद्ध विवेचनपद्धती ही त्यांच्या वृत्तपत्रीय लेखनाची वैशिष्ट्ये होती. 

आपल्या वाङ्‌मयीन कारकीर्दीच्या आरंभकाळात माडखोलकरांनी काही कविता–ह्यांत संस्कृत काव्यरचनेचाही समावेश आहे–केल्या. रविकिरण मंडळाचे ते सदस्य होते.

त्या मंडळाच्याउषा(१९२४) ह्या काव्यसंग्रहात त्यांच्या काही कविता आहेत.देवयानी(१९६४) हे त्यांनी लिहिलेले नाटक.रातराणीची फुले(१९४०) आणिशुक्राचे चांदणे(१९४८) ह्या त्यांच्या कथासंग्रहातील कथा गाजल्या होत्या.१९३३ मध्येमुक्तात्माही त्यांची पहिली कादंबरी प्रसिद्ध झाली आणि त्यानंतर कांदबरीकार म्हणून त्यांना ख्याती लाभली.आधुनिक कविपंचक (१९२१) हे माडखोलकरांचे पहिले पुस्तक समीक्षात्मक होते. रेव्ह. टिळक, केशवसुत, गोविंदाग्रज, विनायक व बालकवी ह्या पाच कवींच्या कवितेचा रसग्रहणात्मक परामर्श ह्या पुस्तकात घेतलेला असून ह्या पहिल्या पुस्तकाने समीक्षक म्हणून ते प्रसिद्धीस आले. प्रस्तुत पुस्तक हे रसास्वादी समीक्षेचे उत्तम प्रत्यक्षिक मानले जाते. समीक्षकाला आवश्यक असलेली चिकित्सा आणि रसिकता ह्यांचा सुंदर समन्वय ह्या पुस्तकात दिसतो.१९३० व १९४२ च्या स्वातंत्र्य-आंदोलनात, तसेच १९४६ नंतर संयुक्त महाराष्ट्राच्या आंदोलनात माडखोलकरांनी सक्रिय भाग घेतला. आपली लेखणी व वाणी त्यांनी त्यासाठी मोठ्या प्रमाणात उपयोगात आणली. हिंदी भाषेच्या प्रचारपसाराबाबतही ते प्रयत्नशील होते. दलित साहित्य चळवळीकडेही ते आत्मीयतेने पाहात. त्यांचा पत्रव्यवहारही महाराष्ट्राच्या राजकीय, सामाजिक आणि सांस्कृतिक इतिहासाच्या दृष्टीने मोलाचा आहे.

१९४६ साली बेळगाव येथे भरलेल्या महाराष्ट्र संमेलनाचे ते अध्यक्ष होते आणि ह्याच साहित्यसंमेलनात संयुक्त महाराष्ट्राचा पहिला ठराव मंजूर झाला होता. नागपूर येथे २७ नोव्हेंबर १९७६ रोजी ते निधन पावले.

---------------------------------------

   🎄 *सामान्यज्ञान* 🎄

      आयुर्वेदिक वनस्पती 

         🔅कारले 🔅 

कारले हे आशिया, आफ्रिका व कॅरिबियन बेटे या उष्ण कटिबंधीय प्रदेशांमध्ये आढळणारा वेल आहे. याला कडू चवीची, खडबडीत सालीची फळे येतात. याच्या कोवळ्या फळांचा भाजी म्हणून पाककृती बनवण्यासाठी वापर होतो. बाह्य आकार किंवा साल आणि कडवटपणा यांत वैविध्य असणारे कारल्याचे अनेक प्रकार आढळतात. कारले फार कडू वाटले तर भाजी करताना त्याच्यातून निघालेले पाणी कमी करून भाजी करतात.

कारले ही द्विलिंगाश्रयी (एकाच वेलीवर नरफुले व मादीफुले येणारी) शाखायुक्त वनस्पती असून तिच्या खोडांवर खाचा असतात. कोवळे भाग अधिक केसाळ असून साध्या, सडपातळ आणि लांबट तणावांच्या आधाराने ही वेल वर चढते. पाने साधी,वलयाकृती, हस्ताकृती आणि ५-७ दलांत विभागलेली असतात. फुले एकलिंगी व पिवळी असून ५-१० सेंमी लांब, सवृंतावर(लांब देठावर) येतात. कच्ची फळे हिरवी किंवा पांढरी व पक्की फळे गर्द नारिंगी, ५-१५ सेंमी लांब, निलंबी  विटीच्या आकाराची व चवीला कडू असून त्यांवर लहान मोठ्या पुटकुळ्या असतात. ती भाजीकरिता उपयुक्त असतात.

कारल्याचे फळ थंड व पौष्टिक असून ते खाल्ल्यावर पचनक्रिया सुधारते.

खोकला, पित्त, सांधेदुखी, त्वचारोग, कुष्ठरोग, बद्धकोष्ठता, मधुमेह इ. विकारांवर ते गुणकारी असते.

कारल्याचे किंवा कारल्याच्या रसाचे नियमित सेवन करणाऱ्याचे वजन कमी होते.कारल्यात अ, ब आणि क ही जीवनसत्त्वे असतात.

कार्ल्याने पचन क्रिया सुधारते.

----------------------------------------

      🔅 *वाक्प्रचार* 🔅

   गोडी लावणे - आवड निर्माण करणे

----------------------------------------

         🔅 *म्हण* 🔅

 घरोघरी मातीच्या चुली. - सर्वत्र सारखीच परिस्थिती असणे .

-----------------------------------------

       🔅इंग्रजी प्रश्न 🔅

1)How many minutes are there in an hour? 

Ans. 60 minutes 

2)How many seconds are there in a minute? Ans. 60 seconds 

3)How many seconds make one hour? 

Ans. 3600 seconds 

4)How many hours are there in a day? 

Ans. 24 hours 

5)How many minutes are there in half hour? 

Ans : 30 minutes

------------------------------------------

       🎄 *प्रार्थना* 🎄 

   🔅असो तुला देवा 🔅

असो तुला देवा ! माझा सदा नमस्कार तुझ्या दयादातृत्वाला अंत नाही पार ॥धृ॥

तुझ्या कृपेने रे होतील फुले फत्तराची तुझ्या कृपेने रे होतील मोती मृत्तिकेची तुझ्या कृपेने रे होतील सर्प रम्य हार असो तुला देवा ! माझा सदा नमस्कार ॥१॥

तुझ्या कृपेने होइल उषा त्या निशेची तुझ्या कृपेने होइल सुधा त्या विषाची तुझ्या कृपेने होइल पंगु सिंधुपार असो तुला देवा ! माझा सदा नमस्कार ॥२॥

तुझ्या कृपासिंधूमधला बिंदू जरी मिळेल तरि प्रभो ! शतजन्मांची मतृषा शमेल तुझे म्हणुनि आलो राया ! बघत बघत दार असो तुला देवा ! माझा सदा नमस्कार 

॥३॥

 साने गुरुजी

-----------------------------------------

      🔅मनाचे श्लोक 🔅

नको वीट मानूं रघुनायकाचा।

अती आदरे बोलिजे राम वाचा॥

न वेंचे मुखी सांपडे रे फुकाचा।

करीं घोष त्या जानकीवल्लभाचा॥९१॥

अती आदरें सर्वही नामघोषे।

गिरीकंदरी जाइजे दूरि दोषें॥

हरी तिष्ठतू तोषला नामघोषें।

विशेषें हरामानसीं रामपीसें॥९२॥

जगीं पाहतां देव हा अन्नदाता।

तया लागली तत्त्वता सार चिंता॥

तयाचे मुखी नाम घेता फुकाचे।

मना सांग पां रे तुझे काय वेंचे॥९३॥

तिन्ही लोक जाळुं शके कोप येतां।

निवाला हरु तो मुखे नाम घेतां॥

जपे आदरें पार्वती विश्वमाता।

म्हणोनी म्हणा तेंचि हे नाम आतां॥९४॥

अजामेळ पापी वदे पुत्रकामे।

तया मुक्ति नारायणाचेनि नामें॥

शुकाकारणे कुंटणी राम वाणी।

मुखें बोलतां ख्याति जाली पुराणीं॥९५॥

------------------------------------------

     🎄 बडबडगीत 🌲 

  🔅आपडी थापडी 🔅

आपडी थापडी

गुळाची पाडी!

धम्मक लाडू

तेल काढू!

तेलंगीचे एकच पाव

दोन हाती धरले कान!

चाऊमाऊ चाऊमाऊ

पितळीतले पाणी पिऊ

हंडा-पाणी गडप!

------------------------------------------

         🌲समूहगीत🌲 

🔅जय जय महाराष्ट्र माझा🔅

जय जय महाराष्ट्र माझा, गर्जा महाराष्ट्र माझा

रेवा वरदा कृष्ण कोयना भद्रा गोदावरी एकपणाचे भरती पाणी मातीच्या घागरी भीमथडीच्या तट्टांना या यमुनेचे पाणी पाजा

भीति न आम्हा तुझी मुळीहि गडगडणाऱ्यानभा

अस्मानाच्या सुलतानीला जवाब देती जिभा सह्याद्रीचा सिंह गर्जतो शिव शंभू राजा दरीदरीतून नाद गुंजला महाराष्ट्र माझा

काळ्या छातीवरी कोरली अभिमानाची लेणी पोलादी मनगटे खेळती खेळ जीवघेणी दारिद्र्याच्या उन्हात शिजला निढळाच्या घामाने भिजला

देशगौरवासाठी झिजला दिल्लीचेही तख्त राखितो महाराष्ट्र माझा

-----------------------------------

      🌲 *बोधकथा*🌲

        🔅खरेपणा🔅

एक गरुड आणि एक घुबड, फार दिवस एकमेकांशी भांडत असत. शेवटी त्यांनी परस्परांशी मित्रत्वाने वागण्याची शपथ घेतली व एकमेकांच्या पिल्लांस खाऊ नये असे ठरविले.

घुबड गरुडास म्हणाले, ‘गडया ! पण माझी पिल्ले कशी असतात, हे तुला ठाऊक आहे ना? ठाऊक नसेल, तर ती दुसऱ्या एखादया पक्ष्याची आहेत असे समजून तू त्यांना गट्ट करशील, अशी मला भीति वाटते,’ गरुड म्हणाला, ‘खरेच, तुझी पिल्ले कशी असतात, हे मला मुळीच ठाऊक नाही.’

घुबड म्हणाले, ‘ ऐक तर. माझी पिल्ले फार सुंदर असतात. त्यांचे डोळे सुंदर, पिसे सुंदर, सगळेच काही सुंदर असते. या वर्णनावरून माझी पिल्ले कोणती हे तुला सहज समजेल.’ पुढे एके दिवशी, एका झाडाच्या ढोलीत, गरुडास घुबडाची पिल्ले सापडली. त्यांजकडे पाहून तो म्हणाला, ‘किती घाणेरडी, कंडाळवाणी आणि कुरूप पिल्ले ही ! आपली पिल्ले फार सुंदर असतात, म्हणून घुबडाने सांगितले आहे. तेव्हा, ही घुबडाची पिल्ले खास नव्हते. यास मारून खाण्यास काही हरकत नाही.’ असे म्हणून त्याने त्या पिलांचा फडशा उडविला!

आपली पिल्ले नाहीशी झालेली पाहून घुबड गरुडाला म्हणाले, ‘गडया ! माझी पिल्ले तूच मारून खाल्लीस, असे मला वाटते.’ गरुड म्हणाला, ‘मी खाल्ली खरी, पण तो माझा दोष नव्हे. तू आपल्या पिल्लाचे जे खोटेचे वर्णन केलेस, त्यामुळे ती मला ओळखिता आली नाहीत. इतकी कुरूप पिल्ले घुबडाची नसतील, दुसऱ्या एखादया पक्ष्याची असतील, असे समजून मी ती मारून खाल्ली, यात माझा काय अपराध आहे बरे?’

तात्पर्य : स्वतःसंबंधाची खरी हकीकत लपवून ठेवून, भलतीच हकीकत सांगणारा मनुष्य शेवटी आपणास संकटात पाडून घेतो.

------------------------------------------

       🔅 प्रश्नमंजुषा 🔅

१) महाराष्ट्र राज्याची राजधानी कोणती ?

उत्तर : मुंबई 

२) गुजरात राज्याची राजधानी कोणती ?

उत्तर : गांधीनगर 

३) मध्यप्रदेश राज्याची राजधानी कोणती?

उत्तर : भोपाळ 

४) कर्नाटक राज्याची राजधानी कोणती?

उत्तर : बेंगळुरू 

५) गोवा राज्याची राजधानी कोणती?

उत्तर : पणजी

🔸🔸  🔸🔸🔸🔸🔸🔸